Zbiory gromadzone przez Muzeum Miasta Łodzi od 1975 r. tworzą szeroką panoramę życia w Łodzi na przestrzeni kilku ostatnich stuleci. Wśród ponad 62 tysięcy muzealiów znajdują się wytwory łódzkiego środowiska kulturalnego i artystycznego, a także materialne oraz niematerialne dokumenty i świadectwa kolejnych rozdziałów w historii miasta. Różnorodne obiekty, wpisane do muzealnego inwentarza, przyporządkowane są do wielu kategorii zbiorów: ikonograficznych, numizmatycznych, etnograficznych, archeologicznych, przemysłu artystycznego, malarstwa, rzeźby, architektury i urbanistyki, muzykaliów i literatury. Odrębne kolekcje poświęcone są historii miasta, zarówno tej najdawniejszej, jak i współczesnej. Zbiory te uzupełniają bogate zasoby związane z historią łódzkiego sportu, gromadzone przez Muzeum Sportu i Turystyki, oddział Muzeum Miasta Łodzi. Obecny kształt kolekcja Muzeum zawdzięcza determinacji kilku pokoleń pracowników – powstawała od zera, a nie w oparciu o zbiory starszych instytucji.
Życie burżuazji
Domem znacznej części muzealnych zbiorów jest najokazalsza fabrykancka rezydencja w Łodzi, czyli Pałac rodziny Poznańskich. Jeden z najcenniejszych zabytków dziedzictwa kulturowego miasta, starannie odrestaurowany, został wyposażony w meble, dzieła sztuki oraz przedmioty codziennego użytku, stanowiące świadectwo czasów świetności imperium przemysłowego rodu. Styl życia burżuazji na przełomie XIX i XX w. przybliżają różnorodne elementy wyposażenia wnętrz, m.in. lampy i żyrandole, dekoracje czy liczne wyroby artystyczne i rzemieślnicze. Ponadto Muzeum posiada interesujące zbiory malarstwa, plakatu, grafiki oraz rzeźby.
Codzienność w wielokulturowej metropolii
Bogate materiały ikonograficzne i dokumenty pełnią rolę wehikułu czasu pozwalającego wybrać się w podróż do dawnej Łodzi. Niezwykle cenne źródło wiedzy stanowią fotografie ukazujące życie miasta: od architektury i scen ulicznych, przez portrety mieszkańców, po dokumentację wydarzeń kulturalnych, społecznych i politycznych. Obraz epoki uzupełniają tableau, pocztówki czy winiety reklamowe. Na bardzo obszerne zbiory historyczne, dokumentujące dzieje Łodzi, składają się: dokumenty, druki ulotne, korespondencja, plakaty, weksle oraz numizmaty, odznaczenia i medale. O codziennym życiu w wielokulturowej i wielowyznaniowej metropolii opowiadają także judaica oraz przedmioty związane z tradycją katolicką, ewangelicką i prawosławną.
Wybitni łodzianie
W kolekcji Muzeum istotną rolę odgrywają zarówno pamiątki po zwyczajnych, nieznanych publicznie łodzianach, jak i dorobek wybitnych mieszkańców miasta, którzy swoim życiem, pracą i twórczością przyczynili się do rozsławienia Łodzi, także poza granicami kraju. Instytucja przechowuje liczne obiekty związane z postaciami Marka Edelmana, Juliana Tuwima, Karla Dedeciusa i Artura Rubinsteina. Można wśród nich znaleźć interesujące materiały ikonograficzne, plakaty, pierwsze wydania sławnych dzieł, listy, nagrody oraz cenne odznaczenia, a także przedmioty codziennego użytku będące dawniej w posiadaniu sławnych postaci. To w Muzeum Miasta Łodzi, w „Panteonie wielkich łodzian”, podziwiać można jedyną w Łodzi statuetkę Oscara, którą zdobył dokument L’Amour de la vie poświęcony Arturowi Rubinsteinowi, pióro Juliana Tuwima czy pulpit, przy którym pracował Karl Dedecius.
Historia sportowej Łodzi
Istotny wątek dziejów Łodzi stanowi rozwój profesjonalnego i amatorskiego sportu oraz aktywności związanych z turystyką. Tym zagadnieniom poświęcona jest złożona z ponad 26 tysięcy obiektów kolekcja eksponowana w Muzeum Sportu i Turystyki, zawierająca m.in. nagrody, statuetki, numizmaty, archiwalia, ikonografię czy sprzęt sportowy. W zbiorach znajdują się pamiątki związane z łódzkimi mistrzami i mistrzyniami wielu dyscyplin sportowych – od Marii Kwaśniewskiej, brązowej medalistki w rzucie oszczepem z Igrzysk Olimpijskich w Berlinie w 1936 r., poprzez wielopokoleniową rodzinę Beków, tworzącą w Łodzi kolarstwo torowe, po słynnych piłkarzy: Jana Tomaszewskiego czy Zbigniewa Bońka. Kolekcja dokumentuje także działalność stowarzyszeń sportowych funkcjonujących przy zakładach przemysłowych oraz tworzonych przez mniejszości narodowe przed 1939 r.
